odpady komunalne© Nadya So
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) przeprowadził postępowanie wyjaśniające, którego celem było ustalenie, czy w ostatnich latach w woj. mazowieckim (w tym w Warszawie) doszło do niedozwolonych praktyk ograniczających konkurencję na rynku gospodarki odpadami komunalnymi. Analizie poddano przede wszystkim wzrost stawek za zagospodarowanie odpadów komunalnych, przyczyny regularnego składania ofert na obsługę tych samych sektorów przez tych samych przedsiębiorców oraz zasadność łączenia się firm w konsorcja.
- Nasza analiza wykazała, że za rosnącymi opłatami za odbiór odpadów stały wyższe koszty działalności ponoszone przez przedsiębiorców. Wpływ na to miały również lokalne władze, np. poprzez wymogi stawiane w przetargach przez miejskie spółki. Nie stwierdziliśmy występowania porozumienia ograniczającego konkurencję pomiędzy przedsiębiorcami - poinformował Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.
Czytaj artykuły o analizach UOKiK w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi:
- UOKiK sprawdził przyczyny podwyżek za gospodarowanie odpadami (Urząd skontrolował przyczyny podwyżek za gospodarowanie odpadami).
- UOKiK rekomenduje powołanie centralnego regulatora rynku gospodarki odpadami (Urząd przyjrzał się instalacjom do przetwarzania odpadów komunalnych i zbadał m.in. stan konkurencji na rynku, strukturę właścicielską instalacji, przyczyny wzrostu cen zagospodarowania odpadów, a także wskazał możliwe sposoby poprawy sytuacji)
Wyniki kontroli
W wyniku postępowania wykazano, że występujące na terenie województwa przypadki startowania tylko jednego przedsiębiorcy w przetargach były uzasadnione zasięgiem ich działalności na rynku odbioru i transportu odpadów. Zgodnie z przepisami odległość ta może wynosić 60 km od bazy pojazdów, przedsiębiorcy wskazywali, że ze względu na wzrost kosztów opłacalny jest transport na dystansie 40-50 kilometrów i z tego też względu zazwyczaj nie ubiegali się o zamówienie na terenach bardziej odległych od swojej bazy.
- Ograniczeniem dla decyzji o starcie w przetargu były też wymogi po stronie zamawiającego dotyczące m.in. instalacji do przetwarzania odpadów. Przykładem jest działanie MPO w Warszawie. Szczególnie przed 2021 r. miejska spółka rozpisywała przetargi w taki sposób, że nie mogła w nich wystartować większa liczba podmiotów, a jedynie kilka z województwa mazowieckiego, które posiadały instalacje komunalne w odległości maksymalnie 70 km od Warszawy. To m.in. przekładało się na poziom oferowanych cen. Przedsiębiorcy wskazywali również, że do ubiegania się o realizację zamówienia często zniechęcały ich wysokie kary umowne – czytamy.
Czytaj też: Gospodarka odpadami. Częstochowa wylicza koszty
Jako powód wzrostu cen za zagospodarowanie odpadów, jaki miał miejsce w ostatnim czasie na Mazowszu, wskazano natomiast „znaczący niedostatek mocy przerobowych instalacji do przetwarzania odpadów”. Jak wskazano, w dużej mierze powodowany był on „brakiem wystarczających działań wojewódzkiego samorządu odpowiedzialnego za wydawanie decyzji i pozwoleń koniecznych do budowy i prowadzenia instalacji komunalnych”.
Koszty gospodarowania odpadami a inflacja
W toku postępowania zwrócono uwagę, czy wzrost opłat za gospodarowanie odpadami miał wpływ na wysokość inflacji. - W maju 2022 r. wynosiła ona 13,9 proc., natomiast bez wzrostu cen „wywozu śmieci”, kształtowałaby się na poziomie 13,8 proc. Wzrost opłaty za odpady miał natomiast duże znaczenie dla inflacji w 2020 r. - bez niego wyniosłaby ona 2,9 proc. zamiast 3,4 proc. – podano.
Czytaj też: Dlaczego za odpady płacimy coraz więcej? Analiza IOŚ-PIB
Czas na stabilizację rynku
Zdaniem UOKiK rynek odpadów w woj. mazowieckim, wskutek zniesionej w 2019 r. regionalizacji, ma szansę na stabilizację. - Od tego czasu można już przewozić odpady do innego województwa, a konsorcja miejscowych firm odbierających śmieci z instalacjami z innych regionów mogą stanowić czynnik pobudzający konkurencję. Konieczne jest jednak, aby gminy dopuszczały możliwość składania takich ofert – wyjaśniono.
Postępowanie antymonopolowe w woj. wielkopolskim
W kontekście niedozwolonych praktyk na rynku gospodarki odpadami UOKiK poinformował o trwającym postepowaniu antymonopolowym w woj. wielkopolskim. Ma on związek z podejrzeniem zawarcia porozumienia ograniczającego konkurencję w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych ogłoszonych w 2017 r. przez Związek Międzygminny „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” m.in. na usługę odbioru i transportu zmieszanych odpadów komunalnych. Jak podano, miało ono polegać na uzgodnieniu przez wykonawców warunków składanych ofert, co może stanowić złamanie prawa antymonopolowego.
Zarzuty w tej sprawie postawiono siedmiu przedsiębiorcom.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
