Upał i greenwashing – nowe cechy olimpiady?

© alphaspirit

Igrzyska Olimpijskie w 2021 r., które odbywały się w Tokio, okrzyknięto „najgorętszymi w historii”. Temperatura powietrza sięgała ponad 34 st. C., a wilgotność 70%. Warunki pogodowe negatywnie oddziaływały na zawodników, którzy mdleli i cierpieli na torsje oraz byli wywożeni wózkami inwalidzkimi z dala od palonych słońcem aren. Świat wskutek zmiany klimatu staje się jednak coraz gorętszy. Kolejna olimpiada rozpocznie się 26 lipca br. w Paryżu.

Podczas fali upałów, która dotknęła Francję w 2003 r., zginęło ponad 14 tys. osób. Obserwowana obecnie zmiana klimatu podwoiła prawdopodobieństwo pojawienia się podobnych temperatur. Aż o 70% zwiększyło się także ryzyko spowodowanej nimi śmiertelności. O tym wszystkim informują autorzy raportu „Rings of fire. Heat risks at the 2024 Paris olympics⁽¹⁾”. W latach 1947-2023 Paryż został nawiedzony 50 falami upałów. Igrzyska, które zaczną się już za kilka dni, przypadają na podobny okres roku, co tragiczne w skutkach zjawiska pogodowe z 2003 r. Lato w stolicy Francji jest dodatkowo trudniejsze do przetrwania ze względu na tzw. efekt wyspy (Paryż nie jest otoczony obszarami wiejskimi, które pomogłyby mu się ochłodzić).

Igrzyska pod znakiem zrównoważonego rozwoju?

Paryska olimpiada jest pierwszą, która ma zostać przeprowadzona w pełnej zgodności z Agendą Olimpijską 2020⁽²⁾. Według jej założeń, sposób prowadzenia igrzysk ma być „odpowiedzialny”, „zrównoważony” i „włączający” oraz ma opierać się na trzech filarach – „wiarygodności”, „zrównoważonym rozwoju” i „młodości”. Międzynarodowy Komitet Olimpijski utrzymuje, że wdrażany zostaje plan ograniczania śladu węglowego, poprzez odpowiedzialne podejście do energii, żywności, usług cyfrowych i – w szczególności – transportu. Do organizacji wystosowano jednak apel 120 naukowców, którzy uważają, że „promowanie samochodu wodorowego jest naukowo niezgodne z zasadą zeroemisyjności i zaszkodzi reputacji Igrzysk Olimpijskich”. Pod listem otwartym⁽³⁾ podpisali się eksperci z piętnastu krajów. Nawiązują do faktu, że Toyota Mirai, która jest napędzana wodorowymi ogniwami paliwowymi, została uznana za „oficjalny pojazd Igrzysk Olimpijskich”. Samochód ma – wraz z dziesięcioma autokarami na paliwo wodorowe – służyć przewożeniu sportowców oraz gości. Naukowcy przeciwstawiali się tej decyzji, ponieważ, jak czytamy, „99% wodoru na świecie jest produkowane z paliw kopalnych – węgla, ropy i gazu – których spalanie napędza kryzys klimatyczny”.

Czytaj też: Czy kolor wodoru ma znaczenie? Dyskusje wokół polskiej strategii wodorowej

Nie tylko model samochodu, ale i jego marka wzbudza kontrowersje. Jak czytamy w raporcie „Polluters on the Podium. Which sponsors of the Paris 2024 Olympics are the biggest polluters?⁽⁴⁾”, Toyota w 2022 r. wyemitowała 575,8 mln ton CO₂ do atmosfery. Firma jest największym na świecie producentem pojazdów napędzanych za pomocą silników spalinowych. Co więcej, raport ukazuje, iż firmę oskarża się o stosowanie greenwashingowych praktyk – przykładowo w ponad 20 krajach stwierdzono, że marka sprzedawała samochody całkowicie napędzane benzyną, nazywając je „zelektryfikowanymi”. Autorzy podkreślają, że wykorzystano w ten sposób zainteresowanie społeczeństwa pojazdami elektrycznymi, przekierowując je z powrotem na spalinowe. Zwracają także uwagę na to, że gdy BP – naftowy gigant – pełnił rolę sponsora części londyńskich Igrzysk Olimpijskich w 2012 r., decyzja ta spotkała się z powszechną krytyką. - Ale Toyota ma znacznie wyższą emisję CO₂ niż BP – ma po prostu znacznie lepszy branding, aby ukryć ten fakt - czytamy w publikacji. Think-tank InfluenceMap ocenił markę jako jednego z najbardziej zaangażowanych w lobbing przeciwko zmianie na pojazdy elektryczne producentów samochodowych⁽⁵⁾. Również Międzynarodowa Rada ds. Czystego Transportu (ang. Interational Council on Clean Transportation, ICCT) opublikowała roczną ocenę postępów producentów samochodów w przejściu na technologie zeroemisyjne⁽⁶⁾ – Toyota znalazła się na 30. miejscu rankingu w 2022 r. oraz 28. w roku 2023.

Czytaj też: 53% „eko” oświadczeń nie miało podstaw. Zmagania z greenwashingiem wreszcie będą skuteczne?

Kolejnym sponsorem, który zdaniem twórców raportu budzi kontrowersje względem nowych zasad mających charakteryzować igrzyska, jest pochodzący z Korei Południowej Samsung. Z raportu przedstawionego przez markę wynika, że emisje CO₂, za które odpowiadała w 2022 r., wyniosły 139,8 mln ton. Jak przypominają autorzy „Polluters on the podium (…)” w marcu 2021 r. firma ogłosiła stuprocentowe osiągnięcie celów z zakresu OZE na terenie USA, Chin i Europy. Oświadczenie spotkało się jednak z ostrą krytyką – 90% całkowitego zużycia energii elektrycznej przez markę Samsung przypada na jej rodzimy kraj, który napędzany jest głównie węglem i gazem. Dodatkowo w Korei Południowej obserwuje się ciągły wzrost emisji gazów cieplarnianych – ta w ciągu niecałej dekady podniosła się o 137%.

Dominika Góra
Koordynatorka redakcji