Kongres PV 2023© MWK
13 GW mocy zainstalowanej w fotowoltaice w 2022 r. – te liczby przekazywane są jako dobra nowina o dynamicznym wzroście tej gałęzi sektora zielonej energii. Hiszpania czy Czechy po potężnych wzrostach przeżyły ostre hamowanie. Czy branży PV grozi w Polsce gwałtowny spadek?
– Jesteśmy o tyle w lepszej sytuacji, że technologia PV jest kilkukrotnie tańsza niż wówczas, gdy nastąpiło załamanie rynku hiszpańskiego czy czeskiego i jest wobec tego odporna na politykę – wskazywał podczas Kongresu PV 2023 Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej. Skąd ta odporność? Jego zdaniem, siłą polskiej PV jest skalowalność oraz zróżnicowanie rynku, na „silniki”. - Mamy 74% mocy PV u prosumentów indywidualnych i biznesowych, 21% to małe farmy, 5% przypada na duże farmy, które będą się rozwijać – mówił. Wspomniał problem sieci, będących „kulą u nogi nie tylko PV, ale całej transformacji energetycznej” (mowa o ekwiwalencie 51 GW mocy w odmowach warunków przyłączenia). Przemysł ma jednak duże rezerwy przyłączeniowe, tj. wydane warunki przyłączenia. – To pozwala mieć nadzieję, pewność wręcz, że przekroczymy 18 GW w tym roku, a w 2025 r. - 27 GW. To znaczy, że tempo rozwoju nie spadnie – prognozował prezes IEO.
Fotowoltaika w Polsce można uniknąć dołka
Jako sposoby na uniknięcie „dołka” rozwojowego, wskazał masowe inwestycje w rozwój sieci, zmiany na rynku energii elektrycznej (działanie po stronie popytu) oraz magazyny energii, także sezonowe, i łączenie z sektorem ciepłowniczym (w tym przesunięcie generacji letniej poza sezon). Dodał, że po 2025 r. rozwój rynku będzie w większym stopniu zależał od decyzji politycznych, ale to nie znaczy, że branża PV nie ma możliwości przygotowania się do nowych modeli biznesowych, bazujących na nowych technologiach.
Zdaniem utrzymującego optymistyczny ton Pawła Czyżaka z Ember, Polska musi zaadresować problem niestabilnej legislacji, braku jasnej polityki energetycznej. W jego ocenie inwestorzy szybko zmieniają obszary działania i „jeśli odsuną się od Polski, trudno będzie ich z powrotem przyciągnąć”.
Reforma planowania odbije się na kosztach PV
W kontekście regulacji Anna Kornecka ze Stowarzyszenia Program Czysta Polska nawiązała do reformy planowania przestrzennego. Jej zdaniem jest ona konieczna, bo bazujemy obecnie na przepisach z 2003 r., a w ciągu 20 lat prawo to nie przeszło żadnej rewizji.
Do tego tematu, w kontekście oddziaływania na rynek, odniosła się Irena Gajewska z Polskiego Stowarzyszenia Fotowoltaiki. - Widzimy zagrożenia. Przede wszystkim czas. Formalne prace nad tą ustawą ruszyły na początku ub. roku, wtedy sugerowaliśmy że to mało czasu, by samorządowcy się nauczyli nowych procedur (…). To nie jest dobry czas, by wdrażać tak kluczową, potrzebną reformę. (…) – mówiła. Dlaczego? - Nie boję się, że inwestorzy odpłyną, boję się, że będzie jeszcze drożej. Podrożymy koszt transformacji energetycznej dla Kowalskiego wdrażając regulacje, które zablokują tempo rozwoju PV, a nie przyspieszą (…) – podkreślała Irena Gajewska.
Megatrendy są jasne
Niezależnie od poruszanego problemu sieci, konieczności wdrożenia cablepoolingu czy linii bezpośredniej (te tematy powracały podczas panelu jak bumerang), rozwoju fotowoltaiki w Polsce łatwo zatrzymać się nie uda (o ile ktoś nosiłby się z zamiarem tytułowego „wstrzymania słońca”).
- Kula śnieżna się toczy i jej już nic nie zatrzyma. Zmiany są elementem oddziaływania kilku megatrendów. Jednym jest dekarbonizacja, będąca swoistą międzynarodowa umową – mówił Remigiusz Nowakowski, prezes DISE. Inny wskazany megatrend to przemiany technologiczne. Najsilniej jednak na PV wpłynie elektryfikacja. - Największym kołem zamachowym będzie elektryfikacja. Łączenie sektorów nie będzie kwestią decyzji przemysłu, ale jego optymalizacji – podkreślił, dodając, że kluczowa będzie przyszła zdolność PV do dostarczenia potrzebnej ilości energii w odpowiednim czasie. Podkreślił, że niska produktywność (ok. 11%) oraz podatność na zmienność nasłonecznienia pozostaje piętą achillesową PV, ale patrząc na potrzeby i wspomniane trendy, i tak może ona liczyć na dalszy intensywny rozwój. Nawiązał do wymogów ESG, które są oceniane nieraz priorytetowo przed raportami finansowymi korporacji. - Korporacje pokazują swój ślad węglowy, emisyjność, stąd dostęp do czystej, bezemisyjnej energii stanie się priorytetem - skonkludował.
Perturbacje? Gwarancje pochodzenia
Wśród optymistycznego tonu, nie zabrakło łyżki dziegciu. Temat, który poważnie wstrząsną branżą w ostatnim czasie to kwestia gwarancji pochodzenia. O potencjalnych reperkusjach pisaliśmy w artykule Nowe regulacje mogą zamrozić rynek obrotu gwarancjami pochodzenia. Warto usłyszeć poważne echa, którym odbijają się one w branży PV. Irena Gajewska, z Polskiego Stowarzyszenia Fotowoltaiki podkreśliła, że podaż będzie coraz bardziej ograniczona. - Jeśli my nie będziemy mieli zachęty, by występować do Urzędu Regulacji Energetyki o gwarancje pochodzenia. To proces bardzo czasochłonny. Jeśli trzeba będzie oddać z tego 97%, to w imię czego [mamy się o nie ubiegać – przyp. red.]? – wskazała Gajewska."
Marta Wierzbowska-KujdaRedaktor naczelna, sozolog
