MKiŚ szuka gmin, które „ugoszczą” składowisko odpadów promieniotwórczych

© ArgitopIA

Ile odpadów promieniotwórczych wytwarza się w Polsce? Skąd pochodzą? Te pytania powracają zarówno w związku z przygotowaniami do budowy elektrowni jądrowych w Polsce, jak i ostatnimi doniesieniami o zrzutach wody po katastrofie w Fukushimie. Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) odpowiedziało, że ilość produkowanych w Polsce odpadów promieniotwórczych to średnio ok. 48 m3/rok odpadów stałych i ok. 67 m3/rok odpadów ciekłych. Gdzie powstają? - Obecnie oba rodzaje odpadów pochodzą głównie z Polatomu, NCBJ (reaktora Maria) i ZUOP⁽¹⁾. Pozostałe miejsca generowania odpadów stałych to szpitale, kliniki i sektor przemysłowy. Natomiast zamknięte zużyte źródła promieniotwórcze powstają głównie z działalności medycyny nuklearnej i przemysłu (izotopowe czujki dymu) – odpowiada MKiŚ. Jeśli chodzi o prognozę wytwarzania, strumień odpadów będzie „praktycznie stały do czasu otwarcia w Polsce elektrowni jądrowych”. Ministerstwo dodaje, że wówczas odpady promieniotwórcze nisko- i średnioaktywne będą pochodzić głównie z eksploatacji elektrowni tego typu.

Rozwój atomu, rozbudowa składowisk?

Odpady z planowanych w Polsce elektrowni jądrowych docelowo będą umieszczane w podziemnym składowisku odpadów promieniotwórczych. Jak się dowiedzieliśmy, resort klimatu i środowiska nie przewiduje na razie inwestycji tego typu. - Konieczność budowy głębokiego składowiska pojawi się dopiero po upływie kilkudziesięciu (co najmniej 60) lat od rozpoczęcia produkcji energii przez elektrownie jądrowe. Do tego czasu wypalone paliwo jądrowe z planowanych w Polsce elektrowni jądrowych będzie składowane w znajdujących się na terenie elektrowni przechowalnikach – wyjaśnia.

Jako że rośnie liczba planów inwestycji zarówno w wielkoskalowe elektrownie jądrowe, jak i mniejsze reaktory SMR (ang. Small Modular Reactor), poprosiliśmy MKiŚ o prognozy produkcji odpadów w tym zakresie. Zapytane o średnią ilość odpadów promieniotwórczych na jednostkę wyprodukowanej energii w technologii SMR, Ministerstwo rozkłada ręce. - Ze względu na fakt, że nie działają jeszcze reaktory SMR, nie jesteśmy w stanie podać takich danych – stwierdza. Podaje jednak pierwsze informacje na temat transportu i składowania odpadów z przyszłych SMR-ów. - Z uwagi na to, że SMR opierają się o istniejące i sprawdzone technologie, nie przewiduje się w ich przypadku różnic w technologii składowania i transportu dla odpadów promieniotwórczych nisko- i średnioaktywnych, pochodzących z wielkoskalowej energetyki jądrowej. Szczegóły będą ustalane dopiero pomiędzy dostawcami technologii, operatorami i Zakładem Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych – dodaje.

Trzy radioaktywne orzechy do zgryzienia

Jako pierwsze z trzech głównych wyzwań w zagospodarowaniu strumienia odpadów promieniotwórczych Ministerstwo Klimatu i Środowiska podaje wybór lokalizacji i budowę Nowego Składowiska Powierzchniowego Odpadów Promieniotwórczych. W lipcu Państwowa Agencja Atomistyki zapowiedziała potrzebę stworzenia takiego składowiska. Obecnie trwa nabór gmin, które są zainteresowane udziałem w procesie wyboru miejsca na Nowe Składowisko Powierzchniowe Odpadów Promieniotwórczych (NSPOP) nisko- i średnioaktywnych krótkożyciowych. Ogłaszając nabór wyjaśniono, że będzie to analogiczne składowisko do tego w Różanie. Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych w Różanie działa od 62 lat i można je zwiedzać w wyznaczonych terminach. Dołączone do strony Ministerstwa wideo wskazuje korzyści dla gminy płynące z sąsiedztwa składowiska. Kryteria uwzględniają czynniki przyrodnicze, geopolityczne, sejsmiczne czy związane z morfologią terenu (więcej informacji oraz wideo w przypisie⁽²⁾).

Drugim wyzwaniem jest edukacja społeczeństwa i społeczności lokalnych. Jak informuje nas Ministerstwo, głównym zadaniem takiej edukacji jest pokazanie, że omawiane postępowanie z odpadami promieniotwórczymi jest bezpieczne dla ludzi i środowiska. Jednocześnie jest ono niezbędne do rozwoju wielu sektorów, m. in. medycyny, nauki, działalności przemysłu i bezpieczeństwa energetycznego Polski.

Po trzecie, Ministerstwo przyznaje, że brakuje nam w Polsce systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami promieniotwórczymi. - Kolejnym elementem jest przygotowanie systemu postępowania z odpadami promieniotwórczymi na rozwój energetyki jądrowej, co wiąże się m.in. z rozwojem nowych i modernizacją dotychczasowych technologii przetwarzania odpadów promieniotwórczych w Polsce oraz ze znaczącym zwiększeniem ilości powstających odpadów promieniotwórczych – pisze dział prasowy Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.