Komisja Europejska planowała przedstawić projekt nowej dyrektywy w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi do końca 2017 roku. Termin ten przesunięto najpierw do połowy stycznia 2018 r., zaś ostatecznie projekt ujrzał światło dzienne 1 lutego br. Proponowany akt prawny zastąpi, po uchwaleniu przez Parlament Europejski i Radę UE, dyrektywę 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r.
Jakich zmian w stosunku do obowiązujących przepisów należy się spodziewać?
Nowe wskaźniki jakości wody
Komisja rozszerzyła listę chemikaliów syntetycznych i ubocznych produktów dezynfekcji wody, stanowiących parametry oceny stanu jakościowego wody pitnej. Dodatkowo przyjęła dwukrotnie ostrzejsze niż dotychczas normy stężenia chromu i ołowiu, które trzeba będzie spełnić w ciągu 10 lat od wejścia nowej dyrektywy w życie.
Część proponowanych wskaźników jest już brana pod uwagę w polskich przepisach wykonawczych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi normuje zawartość mogących powstawać w wyniku dezynfekowania wody chloranów i chlorynów oraz liczbę Legionella sp.
Sprawniejszy monitoring, lepsza informacja dla konsumentów
Propozycja Komisji wprowadza operacyjny monitoring jakości wody. Ma on obejmować codzienne (w przypadku dużych sieci dystrybucyjnych prowadzone w sposób ciągły) pomiary mętności wody, w celu szybkiej i prostej kontroli prawidłowości procesów jej poboru, uzdatniania i dystrybucji oraz w razie potrzeby sprawnego podjęcia działań naprawczych. Zakłada się przy tym komplementarność monitoringu operacyjnego do programu badania wody ustanowionego w dyrektywie 98/83/WE, którego częstotliwość zostanie na mocy nowych regulacji zwiększona.
Projektowana dyrektywa doprecyzowuje zasady informowania ludności o szczegółach dotyczących zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia. Przewiduje się, że informacje będą łatwo dostępne (na fakturach za wodę, w Internecie, poprzez aplikację na smartfony). Wśród udostępnianych informacji znajdą się: wyniki monitoringu jakości wody, ocena ryzyka dla zdrowia, zużycie wody w gospodarstwie domowym i porady jak je zmniejszać. W przypadku dużych dostawców będą to także dane o sprawności sieci wodociągowej, stratach (wyciekach) wody i podejmowanych inwestycjach, struktura kosztowa taryf wodnych, statystyki reklamacyjne oraz ilość dostarczanej wody i metody jej uzdatniania.
Analiza ryzyka narzędziem zapewnienia dobrej jakości wody
Niemal zupełnym novum legislacyjnym jest zobowiązanie państw członkowskich Unii Europejskiej do zarządzania jakością wody pitnej w oparciu o analizę ryzyka. Pierwsze regulacje w tym obszarze pojawiły się co prawda w dyrektywie 98/83/WE, ale kompletne rozwiązania zaprezentowała Komisja dopiero w bieżącym projekcie.
Podejście oparte o analizę ryzyka ma składać się z trzech elementów: oceny zagrożeń dotyczącej wód wykorzystywanych do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, oceny ryzyka związanego z zaopatrzeniem przeprowadzanej przez dostawców wody oraz oceny ryzyka związanego z wewnętrznymi instalacjami wodociągowymi.
Podstawę oceny zagrożeń dotyczącej wód wykorzystywanych do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi będą stanowiły wyniki monitoringu części wód powierzchniowych i podziemnych, na których zlokalizowano ujęcia wody pitnej, prowadzonego przez odpowiednie służby państwowe i dostawców wody. Ocena ryzyka związanego z zaopatrzeniem pozwoli na elastyczne dopasowanie monitoringu uzdatnionej wody do zagrożenia pogorszeniem jej jakości. Z kolei ocena ryzyka związanego z wewnętrznymi instalacjami wodociągowymi obejmie przede wszystkim ocenę bezpieczeństwa materiałów wykorzystywanych do budowy sieci wodociągowych.
Kranówka dla każdego
Ostatnią ważną nowością przewidzianą w projekcie dyrektywy są działania na rzecz poprawy dostępu ludności do wody pitnej dostarczanej z sieci dystrybucyjnej. Państwa członkowskie powinny wspierać przedsięwzięcia polegające na umożliwieniu i promocji powszechnego i swobodnego korzystania z wody z kranu w otwartej przestrzeni publicznej oraz w budynkach użyteczności publicznej, a także w lokalach gastronomicznych.
Projektowane przepisy priorytetowo traktują tutaj wrażliwe i zmarginalizowane grupy osób, zdefiniowane w dyrektywie jako osoby wyizolowane ze społeczeństwa w wyniku dyskryminacji albo braku dostępu do praw, zasobów lub możliwości – i bardziej niż reszta społeczeństwa narażone na rozmaite zagrożenia.
Piotr Borowiec
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.