© barytek
Organizacje pozarządowe apelują o przyjęcie paktu społecznego dla polskiego rolnictwa. Pięć koalicji - Koalicja Klimatyczna, Koalicja Żywa Ziemia, Koalicja Ratujmy Rzeki, Koalicja Rolnictwo dla Przyrody oraz Koalicja Stop Fermom Przemysłowym – zwraca uwagę na wyzwania, z którymi mierzy się sektor rolny w Polsce. Wśród nich także wyzwania środowiskowe.
Przyszłość polskiego rolnictwa, bezpieczeństwo żywnościowe oraz zachowanie społecznych, kulturowych i przyrodniczych wartości polskich wsi to sprawy zbyt ważne, aby pozostawić je samym politykom – przekonują autorzy apelu i wzywają do demokratycznej dyskusji, która do namysłu włączy całe społeczeństwo. Konkurencyjność działalności rolników spada wskutek wysokich cen środków produkcji, nieuczciwych praktyk handlowych w punktach skupu czy braku wsparcia dla drobnego przetwórstwa. Małe, „ekologiczne” gospodarstwa stoją na przegranej pozycji w starciu z wielkimi dostawcami. Co więcej, nasilające się wraz ze zmianami klimatu ekstremalne zjawiska pogodowe powodują straty, a do środowiska przedostaje się za dużo antybiotyków i środków farmakologicznych pochodzących z produkcji zwierzęcej. Wśród negatywnych zjawisk środowiskowych dotykających rolnictwo i wieś sygnatariusze wymieniają także przenawożenie, niewłaściwe gospodarowanie zasobami wodnymi, nowe choroby trawiące uprawy oraz postępującą dewastację krajobrazu. Dominujący dziś paradygmat rolnictwa intensywnego krytykuje Justyna Zwolińska z Koalicji Żywa Ziemia. – Dążenie do dalszej intensyfikacji i uprzemysłowienia produkcji rolnej w Polsce nie jest korzystne ani dla rodzimych gospodarstw rolnych, ani dla obszarów wiejskich, ani dla konsumentów. Jest to natomiast podejście, które pogłębia problemy społeczne, środowiskowe i klimatyczne – zarówno w lokalnej, jak i ogólnopolskiej skali – mówi.
Czytaj też: Lepszy system żywnościowy jest możliwy - apel do komitetów wyborczych
Włączyć różnych interesariuszy
O potrzebie szerokiej debaty nad nowym konsensusem dotyczącym zrównoważonego i sprawiedliwego społecznie rolnictwa wspomina także ekspert Koalicji Klimatycznej, prof. Zbigniew Karaczun. Zauważa on, że skuteczne wsparcie rolników i rolniczek pozwala osiągnąć zarówno bezpieczeństwo żywnościowe , jak i przewagę konkurencyjną nad innymi państwami. – Chcemy wysłuchać obywateli, a nie tylko lobbystów czy polityków i wypracować nową strategię wsparcia krajowego rolnictwa – mówi profesor i wyjaśnia dalej – Taką, którą popierać będzie większość Polek i Polaków, i która zaoferuje ponad milionowi polskich rolniczek i rolników efektywne i akceptowane przez wszystkich wsparcie w zwiększaniu odporności ich gospodarstw na skutki zmiany klimatu i wdrażaniu rozwiązań obniżających emisję gazów cieplarnianych z produkcji rolnej, a pozostałym obywatelom zapewni pożywienie o wysokiej jakości oraz bezpieczeństwo żywnościowe i klimatyczne – podsumowuje.
Czytaj też wywiad z prof. Karaczunem: Polska popełnia wszystkie błędy innych krajów
O rolnictwo zgodne z naturą
Jak mówią autorzy apelu, skutki zmian klimatu będą odczuwalne coraz bardziej. Tymczasem według dostępnych badań polscy rolnicy i rolniczki nie są w pełni świadomi negatywnego wpływu dominującego modelu rolnictwa na bioróżnorodność i klimat, sektor wymaga zaś zielonej transformacji – zauważa Aleksandra Pępkowska-Król z Koalicji Rolnictwo Dla Przyrody. Nawołuje do odtwarzania oraz ochrony naturalnych i półnaturalnych siedlisk przyrodniczych, będących enklawą bioróżnorodności w rolniczym krajobrazie. Z kolei o potrzebach z zakresu polityki wodnej mówi Radosław Gawlik z Koalicji Ratujmy Rzeki oraz stowarzyszenia Eko-Unia. Wskazuje na konieczność renaturyzacji rzek, poprawę retencji glebowej oraz odejście od melioracji, sprawiających, że woda szybciej odpływa z terenów rolniczych. Jak przypomina Gawlik, polskie rolnictwo w znacznym stopniu odpowiada dziś za zanieczyszczenie Morza Bałtyckiego. – Polska dostarcza do Bałtyku ponad 50% biogenów niszczących ten akwen. Ważne byłoby przywrócenie zachęcających dopłat dla rolników za wprowadzanie barier biologicznych wzdłuż rzek i potoków, chroniących nasze wody i Bałtyk przed spływem chemii rolniczej – wskazuje.
W szerokim dialogu nad paktem społecznym dla polskiego rolnictwa do którego nawołuje pięć koalicji powinni wziąć udział zarówno rolnicy, jak i konsumenci, eksperci i politycy. - Skoro wszyscy jemy, wszyscy powinniśmy mieć wpływ na to, w jaki sposób produkowana jest żywność, którą spożywamy – konstatuje rzeczniczka polityczna Koalicji Klimatycznej, Beata Borowiec. Sygnatariusze zapowiadają dalsze działania.
Szymon MajewskiDziennikarz
