Aukcje OZE coraz mniej atrakcyjne. Wygrywają kontrakty cPPA

© adrian_ilie825

Pod koniec listopada 2023 r. prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) poinformował, że ramach tegorocznych aukcji do sprzedaży przeznaczono prawie 88 TWh zielonej energii o łącznej wartości ok. 40,8 mld zł. W wyniku ich rozstrzygnięcia łącznie zakontraktowano niespełna 6 TWh (6,8%) energii elektrycznej o wartości prawie 2 mld zł (4,8%). Wygrane aukcje zdominowała technologia fotowoltaiczna. Wśród zwycięskich ofert (200) ponad 98 proc. stanowią instalacje fotowoltaiczne (197). Pozostałe to instalacje wiatrowe (3). Wyniki przeszły praktycznie bez echa. O czym świadczą wyniki? Pytamy ekspertów.

Okiem doradcy finansowego

Paweł Sobolak, ekspert Assetin w komentarzu dla Teraz Środowisko wyjaśnia, że kolejny rok z rzędu obserwowany jest bardzo niski wolumen objęty wygranymi ofertami, odpowiednio 11% i 22% dla aukcji do i powyżej 1 MW. Podobnie kolejny rok z rzędu widoczny jest wzrost przeciętnych cen do odpowiednio 335 zł/MWh i 326 zł/MWh dla aukcji do i powyżej 1 MW. Są to istotne wzrosty rzędu 23% i 21% w porównaniu do poziomów z roku ubiegłego.

- Uczestnicy w coraz mniejszym stopniu zabezpieczają ceny sprzedaży za pomocą systemu aukcyjnego. Wśród przyczyn możemy wyróżnić dwie kluczowe. Po pierwsze niskie ceny w systemie aukcyjnym w latach ubiegłych. Po drugie odbijające się echem wśród startujących doświadczenia obecnych uczestników systemu aukcyjnego. Mam tu na myśli przede wszystkim wystąpienie dodatniego salda w związku z wysokimi cenami rynkowymi od drugiej połowy 2021 roku. Fakt, że uczestnicy w praktyce osiągali niższe ceny od cen rynkowych średnioważonych sprawił, iż funkcjonowanie w systemie aukcyjnym w okresie 2022-2023 było dla instalacji fotowoltaicznych nieopłacalne. Ma to związek z niższą przeciętnie o 20% wyceną godzinową profilu PV w stosunku do cen przeciętnych BASE – wyjaśnia Sobolak.

W jego ocenie wsparcie w postaci aukcji OZE nadal ma swoje miejsce w układance, jednak w znacznie mniejszym stopniu. - Energia generowana przez instalacje wiatrowe jest obecnie bardzo pożądana, co sprawia, że system aukcyjny nie jest im niezbędny. W zupełnie innej sytuacji są instalacje PV. Z uwagi na dynamiczny rozwój mocy w instalacjach PV mierzymy się z degradacją wyceny energii z PV w stosunku do cen przeciętnych. To sprawia, że funkcjonowanie w systemie aukcyjnym jako jedyny środek zabezpieczenia cen nie zda egzaminu – wskazuje.

Czytaj też: Prosumenci skarżą się do Rzecznika Praw Obywatelskich. MKiŚ odpowiada

- Konieczna jest dywersyfikacja zarówno w kwestii decyzji o terminie rozpoczęcia dostaw wolumenów w oparciu o system aukcyjny, jak i ich maksymalnego poziomu względem planowanej produkcji. Jedną ze ścieżek są umowy PPA. Sprawdzają się one jako forma zabezpieczenia cen w horyzoncie od 1 roku do 5 czy nawet 10 lat – dodaje rozmówca.

Okiem prawników

Agnieszka Górka, ekspertka ds. energetyki i prawnik w kancelarii Brysiewicz, Bokina i Wspólnicy wyjaśnia, że niewątpliwie był to rok z największą oferowaną roczną ilością wolumenu oraz wartością energii elektrycznej przeznaczonej do sprzedaży w aukcjach OZE spośród określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 27 września 2022 r. wartości i ilości energii elektrycznej na lata 2022-2027 r. Wskazuje także na spadek zainteresowania wytwórców aukcjami OZE. Na wynik tegorocznej aukcji miało wpływ kilka czynników, takich jak wysokość ceny referencyjnej oraz zawierane umowy cPPA.

- Tegoroczne maksymalne ceny, po jakich w ramach aukcji wytwórcy mogli sprzedać energię, były wyższe o średnio 12 procent, ale nie uwzględniały inflacji NBP. Należy podkreślić, że wzrost ceny był znacznie niższy dla wytwórców energii wiatrowej i słonecznej, którzy w około 90% są głównymi uczestnikami aukcji OZE. Niewystarczająca liczba ofert w aukcjach dedykowanych hydroelektrowniom, biogazowniom rolniczym oraz instalacjom wykorzystującym biomasę i biogaz inny niż rolniczy nie pozwoliła rozstrzygnąć aukcji - tłumaczy Górka. - Nie można zapomnieć, że coraz większym zainteresowaniem cieszą się umowy cPPA, zawierane przez dużych inwestorów, w których można wynegocjować wyższą cenę energii elektrycznej niż w aukcjach OZE. Również prezes URE w swoim sprawozdaniu ocenił, że wyniki tegorocznych aukcji OZE potwierdzają, iż długoterminowe umowy cPPA zgodnie z przewidywaniami stają się atrakcyjną alternatywą dla aukcyjnego systemu wsparcia – kontynuuje.

Czytaj też: cPPA: Wystarczy nie przeszkadzać

Z kolei mecenas Małgorzata Banasik, partner i radca prawny Kancelarii Banasik Woźniak i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych Spółka Partnerska (BWW) wskazuje wprost, że system aukcyjny nie jest już tak atrakcyjny dla inwestorów. - Ministerstwo Klimatu i Środowiska koryguje tę cenę w górę, ale nadal nie jest ona tak atrakcyjna, jak na rynku. Jednocześnie dla wielu projektów system aukcyjny jest nadal bezpieczną opcją. Zwłaszcza jeśli są one finansowane z kredytu, ponieważ banki przychylnie patrzą na projekty, które mają zagwarantowane zbycie energii po stałej cenie – wyjaśnia.

Jako drugi znaczący czynnik wskazała także na większą popularność długoterminowych umów kupna-sprzedaży typu cPPA, które są zawierane w realiach rynkowych. Banasik wyjaśnia, że stają się atrakcyjną alternatywą dla aukcyjnego systemu wsparcia.

Z kolei mec. Bartłomiej Kielasiński z BWW zwraca uwagę na nowy system wsparcia wprowadzony przez najnowszą nowelizację ustawy o OZE. - Chodzi o aukcje na wsparcie operacyjne, z którego będą mogli korzystać wytwórcy energii elektrycznej z OZE, którym upłynął okres dotychczasowego wsparcia. Jednak mechanizm ten wejdzie w życie dopiero w połowie 2025 r. W tym czasie wiele może się zmienić, jeśli chodzi o warunki rynkowe – tłumaczy.

Kolejny element to fakt, że dla wytwórców biometanu przewidziano osobny system wsparcia (nowy rozdział 4a uOZE). - Wytwórca biometanu w instalacji OZE o łącznej mocy zainstalowanej przeliczonej na moc zainstalowaną elektryczną nie większą niż 1 MW może sprzedać wybranemu podmiotowi biometan wprowadzony do sieci gazowej – kontynuuje mecenas. - Takiemu wytwórcy przysługuje prawo do pokrycia ujemnego salda (mechanizm wzorowany na FIP) po uzyskaniu od prezesa URE zaświadczenia o możliwości sprzedaży biometanu wprowadzonego do sieci. To odrębne miejsce dla biometanu jest warte odnotowania, chociaż aukcje w tym zakresie nie zostały rozstrzygnięte – podkreśla Kielasiński.

Podsumowanie aukcji OZE

Tuż po wprowadzeniu do polskiego systemu wsparcia inwestycji aukcje OZE cieszyły się dużym zainteresowaniem. W wyniku aukcji przeprowadzonych w latach 2016-2023 zakontraktowano ponad 274 TWh energii elektrycznej o wartości niemal 67 mld zł. Wsparciem objęto ponad 4,7 tys. instalacji OZE. Zdecydowana większość wsparcia to kontrakty dla instalacji nowoprojektowanych. Wyniki z lat 2016-2023 powinny przełożyć się na powstanie ok. 5,4 GW nowych mocy w technologii wiatrowej, ok. 7,4 GW w technologii PV oraz nieco ponad 130 MW nowych mocy w pozostałych technologiach OZE. URE podkreśla, że na ostateczne efekty przeprowadzonych dotychczas aukcji, którym przyznano wsparcie, musimy jednak poczekać do czasu zrealizowania inwestycji.

Patrycja Rapacka
Redaktor