90 mln euro na wsparcie zrównoważonego rozwoju miast. Czas do 14 października br.

© kemot70

Oferowane wsparcie opiewa na kwotę 90 mln euro i mieści się w jednym z kluczowych instrumentów europejskiej polityki spójności na lata 2021-2027, którym jest EUI. Inicjatywa ma na celu wzmacnianie zrównoważonego rozwoju miast w UE. W przewidzianym okresie skieruje 24 mld euro pochodzące z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na działania prowadzące m.in. do „zazieleniania” obszarów miejskich czy realizacji innych społecznych, kulturowych lub demograficznych celów. Innowacyjne rozwiązania wprowadzane przez beneficjentów muszą mieć uniwersalny charakter, tj. nadawać się do zastosowania również w innych miejscach. Dwa poprzednie nabory zostały ogłoszone w październiku 2022 r. oraz w maju 2023 r., dotycząc odpowiednio projektu Nowy Europejski Bauhaus i zazieleniania miast, zrównoważonej turystyki czy zatrzymywania talentów w miastach o zmniejszającej się populacji.

Czytaj też: Plany adaptacji, ochrona zieleni i wymagania dla paliw biomasowych. MKiŚ przedstawia projekt ustawy

Transformacja i technologie

Projekty uwzględniane w obecnym naborze muszą nawiązywać do jednej z dwóch płaszczyzn tematycznych – transformacji energetycznej lub wykorzystywanych w miastach technologii. Pierwszy obszar obejmuje rozwiązania, które, jak czytamy w komunikacie Komisji (KE), „zapewniłyby przystępne cenowo, bezpieczne i czystsze lokalne systemy energetyczne”, drugi natomiast odnosi się do głównie cyfrowych narzędzi usprawniających usługi publiczne czy podnoszących jakość życia w miastach. Obszar transformacji energetycznej obejmuje więc m.in. zmniejszanie zapotrzebowania na energię dzięki inwestycjom w sektorze budynków i dekarbonizację transportu, dywersyfikację źródeł energii poprzez rozwój OZE czy podnoszenie niezbędnych kompetencji zawodowych⁽¹⁾. W obszarze technologii wykorzystywanych w miastach znajdziemy za to tematy dotyczące projektowania miast uwzględniającego adaptację do zmiany klimatu, łagodzenia ekstremalnych zjawisk pogodowych, czy zapewniania bezpieczeństwa żywnościowego przy uwzględnieniu wpływów zmiany klimatu oraz kryzysu różnorodności biologicznej⁽²⁾.

Do 5 mln euro

80% kosztów każdego dofinansowanego projektu (do 5 mln euro) zostanie pokryte przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, a reszta przez władze lokalne oraz innych interesariuszy. – Część z tych środków wesprze transfer wiedzy oraz adaptację przetestowanych rozwiązań w innych europejskich miastach, tak aby lokalne projekty miały szersze społeczne i ekonomiczne oddziaływanie – informuje KE. Ogłoszenie trzeciego naboru w ramach EUI skomentowała komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira, mówiąc o dalekosiężnym celu neutralności klimatycznej. – Miasta funkcjonują jako centra innowacji i odgrywają kluczową rolę w napędzaniu zielonej i cyfrowej transformacji w terenie (…) Obszary miejskie dowolnego rozmiaru nie będą pozostawione same sobie – zapewnimy ich innowacyjność i zgodność z duchem czasu, tak aby stały się bardziej inkluzywne i dostępne dla wszystkich Europejczyków – stwierdziła. Termin składania wniosków w naborze mija 14 października br., a wyniki zostaną ogłoszone w przyszłym roku.

Plany adaptacji w 51% europejskich miast

Jak w opublikowanym niedawno raporcie⁽³⁾ o adaptacji miast do zmiany klimatu stwierdza Europejska Agencja Środowiska (ang. European Environment Agency – EEA), „średnie temperatury w Europie rosną szybciej od średniej globalnej, a europejskie miasta coraz mocniej i częściej odczuwają skutki zmiany klimatu”.  - Argumenty za inwestycjami w społeczną odporność na to zjawisko nie były nigdy jaśniejsze niż w momencie rekordowych temperatur latem 2023 r. – dodaje EEA. Działania adaptacyjne według Agencji powinny uwzględniać planowanie przestrzenne i normy dotyczące budownictwa, ale także zachęty ekonomiczne, systemy wczesnego ostrzegania i kampanie informacyjne. EEA pisze o rozwiązaniach opartych na naturze, uwzględnionych już w 91% analizowanych miejsc i o błękitno-zielonej infrastrukturze. Zalecanym środkiem jest również miejskie rolnictwo. Jak czytamy w głównych wnioskach z raportu, planowanie adaptacji do zmiany klimatu staje się elementem głównego nurtu miejskich polityk – według przedstawionych obliczeń, obecnie tego typu dokumenty posiada 51% europejskich miast w porównaniu z 26% w roku 2018. O sukcesie prowadzonych działań decydują takie czynniki jak jakość zarządzania, zaangażowanie obywateli, czerpanie wzorców z innych miast oraz procesy decyzyjne oparte na wiedzy.

Czytaj też: Od Kalifornii po Siemiatycze. IOŚ-PIB wskazuje dobre praktyki adaptacyjne

Szymon Majewski
Dziennikarz