Suwerenność żywnościowa wyzwaniem dla lokalnych władz. Apel do samorządów

© MP Studio

Czy samorządy podejmą się działań w obszarze bezpieczeństwa i suwerenności żywnościowej? Nawołuje do tego 180 osób podpisanych pod wspólnym apelem czterech podmiotów – Koalicji Klimatycznej, Instytutu Spraw Publicznych, Koalicji Żywa Ziemia, centrum technologii spółdzielczych CoopTechHub oraz firmy szkoleniowo-doradczej Po Co To Eko.

Autorzy apelu⁽¹⁾ zwracają się do jednostek samorządu terytorialnego z prośbą o włączenie kwestii suwerenności żywnościowej do miejscowych strategii rozwojowych i potraktowanie jej jako jednego z kluczowych narzędzi ochrony klimatu oraz adaptacji do jego zmiany. Równocześnie powinna rozpocząć się dyskusja o infrastrukturalnych i finansowych warunkach umożliwiających osiągnięcie suwerenności. Co sygnatariusze i sygnatariuszki rozumieją pod tym pojęciem? Suwerenność żywnościowa w apelu jest zdefiniowana jako „możliwość decydowania o produkcji i konsumpcji żywności”, przy zagwarantowaniu prawa do żywności zdrowej i produkowanej lokalnie, w sprawiedliwy społecznie i odpowiedzialny środowiskowo sposób. - To kwestia zarówno naszego bezpieczeństwa, jak i solidarności z rolnikami i rolniczkami – czytamy. Bezpieczeństwo żywnościowe i suwerenność żywnościowa w prezentowanym ujęciu są ze sobą nierozerwalnie powiązane. Poziom bezpieczeństwa należy podnosić poprzez ograniczanie zależności od czynników zewnętrznych na każdym etapie żywnościowego łańcucha wartości – od produkcji, przetwórstwa i przechowywania po transport, dystrybucję i sprzedaż.

Czytaj też: Zmienić polskie rolnictwo na lepsze. NGOsy mówią o nowym pakcie społecznym

Wsparcie dla rolników

Autorzy przekonują, że uwzględnienie bezpieczeństwa i suwerenności żywnościowej w lokalnych politykach publicznych przysłużą się małym i średnim producentom rolnym, poprawiając ich sytuację ekonomiczną. Według przywołanych badań opinii publicznej, Polki i Polacy zwracają uwagę na lokalne pochodzenie produktów spożywczych i zwracają uwagę na ich jakość oraz sposób produkcji. Samorządy, jak czytamy w apelu, powinny wspierać bezpośrednią sprzedaż przez rolników na targach, bazarach czy w ramach kooperatyw spożywczych, wzmacniając tym samym współpracę między wytwórcami a konsumentami, propagując wiedzę o żywności i konsolidując krótsze łańcuchy wartości. Zbliżenie między miastami i obszarami wiejskimi może odbywać się m.in. w ramach tzw, metropolitalnych partnerstw żywnościowych.

Infrastruktura i zamówienia publiczne

Jakie konkretne instrumenty mają w tym pomóc ze strony samorządów? To m.in. zabezpieczenie infrastruktury dla handlu na bazarach czy w halach targowych i wsparcie lokalnego rolnictwa poprzez zamówienia publiczne. - Należy dążyć do tego, aby szkoły, placówki opiekuńcze, szpitale były zaopatrywane w żywność wysokiej jakości gwarantującą wszystkie niezbędne składniki odżywcze i w miarę możliwości pochodzącą z lokalnej, ekologicznej produkcji – stwierdzają podpisani pod apelem. Kolejną poruszoną kwestią jest rozwój rolnictwa miejskiego (w tym ogrodów społecznych, działkowych czy przyszkolnych) oraz programy przeciwdziałania marnowaniu żywności. Przy wypracowywaniu szczegółowych rozwiązań poza samorządami, konsumentami i rolnikami powinni być zaangażowani również przedstawiciele administracji centralnej (ministerstw), organizacji eksperckich i „wszystkich innych gotowych do włączenia się w działania na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego”.

Autorzy zaznaczają chęć wsparcia polskich rolników i rolniczek, których kondycja wpływa również na bezpieczeństwo konsumentów. Programy budowy suwerenności żywnościowej na szczeblu samorządowym powinny być możliwe do wdrożenia w trakcie najbliższych dwóch kadencji władz lokalnych. Poza inicjatorami apelu, znajdują się pod nim podpisy osób reprezentujących takie organizacje i placówki jak m.in. Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, WWF Polska, Uniwersytet Warszawski, Polska Sieć Ekonomii czy Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Szymon Majewski
Dziennikarz

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.