Podpisano kartę na rzecz Narodowej Strategii Rowerowej

© Paveena yodlee

Według danych Europejskiej Agencji Środowiska, w 2019 r. ok. 25% wszystkich emisji CO₂ w Unii Europejskiej pochodziło z transportu, z czego aż 71,7% z nich przypadało na transport drogowy – przede wszystkim samochody osobowe⁽¹⁾. Globalnie ruch drogowy odpowiada za 15% emisji. Środkiem transportu, który umożliwia znaczące ograniczenie emisji gazów cieplarnianych okazuje się rower – poruszanie się nim oznacza realne korzyści klimatyczne. Rafał Glazik ze stowarzyszenia samorządów Polska Unia Mobilności Aktywnej dodaje, że jazda rowerem prowadzi również do znaczącej redukcji hałasu, którego negatywne skutki zdrowotne są już zbadane i udokumentowane. W wielu państwach europejskich ustawodawcy podejmują działania ukierunkowane na wzmacnianie roli transportu rowerowego. Pierwsze całościowe dokumenty, określane mianem Narodowych Strategii Rowerowych, powstały w Holandii (1990 r.), Wielkiej Brytanii (1996 r.) oraz Niemczech (2002 r.). Według wydanego w 2022 r. raportu Europejskiej Federacji Cyklistów obecnie pewną formę takiej strategii posiada 20 krajów⁽²⁾. Sygnatariusze karty podpisanej podczas Kongresu Nowej Mobilności przekonują, że Polska powinna dołączyć do tego grona.

Ramy dla szczegółowych regulacji

Co głosi Karta? Przypomina, że korzystanie z rowerów to m.in. wzrost jakości życia mieszkańców, poprawa jakości powietrza, redukcja zużycia paliw kopalnych oraz ograniczenie zmiany klimatu. Wśród kluczowych elementów postulowanej Narodowej Strategii Rowerowej znajduje się określenie źródeł finansowania, modernizacja istniejącej infrastruktury, zwiększenie bezpieczeństwa rowerzystów, integracja rowerów z transportem publicznym, przegląd i ewentualna modyfikacja przepisów prawnych, a także edukacja. Prezes Polskiego Stowarzyszenia Rowerowego Mateusz Pytko w rozmowie z Teraz Środowisko zaznacza, że karta to dopiero zainicjowanie prac nad kompleksową strategią. - Musimy stworzyć pewne ramowe wytyczne. Gdy formuła dokumentu zostanie wypracowana, będzie można mówić o konkretach. Powinny one m. in. jasno wskazywać rower jako jeden ze środków transportu, dawać wytyczne w postaci dokumentów (np. dla samorządów), obowiązujące w całym kraju, do tego wyznaczać zarówno kierunek rozwoju infrastruktury rowerowej, jak i uprawnień użytkowników rowerów, a także wskazywać założenia edukacji rowerowej. – mówi Pytko. Z koncepcją ramowego charakteru planowanej strategii zgadza się Rafał Glazik (Polska Unia Mobilności Aktywnej). – Strategia nie ma być szczegółowym dokumentem. Ma za to wskazać kierunki działań w dalszej perspektywie, np. do 2030 roku. Jej celem jest zwiększenie udziału ruchu rowerowego – wyjaśnia.

Czytaj także: Czy samorządy właściwie rozwijają infrastrukturę rowerową? Wyniki kontroli NIK

Transport multimodalny

W przekonaniu sygnatariuszy karty przy zastosowaniu odpowiedniej polityki rowery mają szansę stać się uzupełnieniem systemów zbiorowego transportu. Kluczowe w tym kontekście jest pojęcie transportu multimodalnego, czyli takiego, w którym na różnych odcinkach drogi podróżny korzysta z kilku środków komunikacji. - Infrastruktura rowerowa – i aktywna mobilność w ogóle – powinna być powiązana z dobrze funkcjonującym transportem publicznym – mówi ekspertka Koalicji Klimatycznej Urszula Stefanowicz. Rafał Glazik twierdzi, że tego rodzaju integracja będzie wykonalna, o ile zadbamy o rozpowszechnienie rowerowej infrastruktury. - Ważne, żeby układało się to w pewien system – mówi ekspert – jeżeli przebudowujemy istniejącą infrastrukturę drogową, kolejową, czy nawet hydrotechniczną, ważne, żeby równolegle tworzyć infrastrukturę rowerową – podkreśla. Urszula Stefanowicz przypomina o roli przemyślanej polityki urbanistycznej i planowania przestrzennego. – Aby skutecznie zachęcać do korzystania z rowerów, musimy wiele zmienić w naszych miastach – zaznacza ekspertka – muszą stać się one bardziej policentryczne, umożliwiając załatwianie codziennych spraw w stosunkowo niewielkiej odległości – mówi.

Rosnące poparcie

Promocja ruchu rowerowego jest podnoszona również na szczeblu europejskim. W lutym br. Parlament Europejski przyjął rezolucję ws. opracowania unijnej strategii transportu rowerowego, w której powołując się m.in. na pakiet Fit for 55 oraz spodziewane korzyści zdrowotne, środowiskowe i społeczne wzywa, aby do 2030 r. liczba przejechanych rowerem kilometrów w Europie uległa podwojeniu⁽³⁾. Jak w rozmowie z Teraz Środowisko zauważa Mateusz Pytko, przyjęcie Narodowej Strategii Rowerowej to również szansa na otrzymanie środków finansowych. - Dzięki strategii Polska może zostać beneficjentem nawet 780 mln euro. Większość państw, które sięgnęły po takie pieniądze, musiało posiadać narodowe strategie rowerowe – dodaje.

O przeznaczeniu co najmniej 25% środków z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg na finansowanie infrastruktury pieszej i rowerowej wspomina również podpisany przez kilkadziesiąt organizacji Manifest 100 Dni. - Nie jesteśmy w stanie wyeliminować motoryzacji – podsumowując dążenia środowiska mówi nam Rafał Glazik – chcemy tylko, żeby rower był traktowany jako równoprawny środek transportu. Tylko tyle i aż tyle – kończy.

Szymon Majewski
Dziennikarz