© suthiwan
Dyskusja o poszczególnych elementach systemu kaucyjnego nie ustaje. Głos na temat wysokości kaucji za butelki szklane wielokrotnego użytku zabrała właśnie Konfederacja Lewiatan. Według organizacji, 50 groszy dla tego rodzaju opakowań to za niska stawka, proponuje więc podniesienie opłaty do złotówki.
W opublikowanym w listopadzie br. projekcie rozporządzenia Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprezentowało stawki dla opakowań objętych systemem kaucyjnym, który zacznie obowiązywać już 1 stycznia 2025 roku. Za butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych o pojemności do trzech litrów włącznie z zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, puszki metalowe o pojemności do jednego litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku konsumenci będą płacić dodatkowe 0,5 zł. Kwota ma stanowić finansową zachętę motywującą do korzystania z systemu, jej skuteczność w zaproponowanej wysokości jest jednak kwestionowana. Przedstawioną stawkę jako niespełniającą swojej funkcji na naszych łamach krytykowała Magdalena Dziczek ze Związku Pracodawców EKO-PAK, 27 grudnia natomiast pojawiła się opinia Konfederacji Lewiatan. Jak stwierdza afiliowany przy niej ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego, Piotr Mazurek, „kaucja nie może być zbyt niska”.
Czytaj też: 80 tys. punktów zbiórki. W Rumunii system kaucyjny już działa
Lewiatan: już dziś płacimy więcej
Organizacja reprezentująca pracodawców w swoim stanowisku skupia się na kaucji za butelki szklane wielokrotnego użytku. Jak stwierdza Piotr Mazurek, wskazująca 50 groszy propozycja MKiŚ abstrahuje od już stosowanej na rynku kaucji za tego rodzaju opakowania, która wynosi 1 zł. Lewiatan wskazuje, że stosowana przed pojawieniem się wysokiej inflacji kaucja 50 groszy przestała spełniać swoje zadanie. „W ostatnich dwóch latach jej realna wartość znacząco się obniżyła, co wpłynęło na zmniejszenie motywacji do zwrotu butelek, a przedsiębiorstwa oferujące takie butelki zaczęły notować spadek poziomu zwrotów” – czytamy. Trend, przekonuje organizacja, odwrócił się po decyzji o podwyżce kaucji do 1 zł, a liczba zwrotów znowu zaczęła wzrastać. 50-groszowa opłata w ramach systemu kaucyjnego będzie więc mniejsza od tej, którą ustalił rynek. W związku z tym Konfederacja Lewiatan przewiduje możliwe nadużycia – opakowania objęte systemem kaucyjnym mogą być zwracane jako opakowania objęte dotychczasowymi systemami, po to by uzyskać zwrot wyższej kaucji. Kolejne potencjalne problemy, o których mówi stanowisko to trudności w rozliczeniach między uczestnikami systemu w okresie przejściowym, który przypadnie na rok 2025. Na rynku będą znajdować się wtedy zarówno opakowania objęte dotychczasowymi systemami pobierania i zwracania kaucji, jak i te objęte nowym systemem. „Zróżnicowanie wysokości kaucji za tego samego rodzaju opakowania wprowadzone do obrotu przed i po 1 stycznia 2025 roku może wymagać wprowadzenia dodatkowego systemu ich sortowania przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego.” – czytamy.
1 zł – stawka idealna
- Taka stawka kaucji w przypadku butelek szklanych wielokrotnego użytku [50 groszy – przyp. red.] jest za niska biorąc pod uwagę, że powinna ona zachęcać do zwracania pustych opakowań. Nie bierze pod uwagę obecnie stosowanej na rynku kaucji na butelki wielokrotnego użytku w wysokości 1 zł. Wyższa kaucja skutecznie zachęci konsumentów do zwracania opakowań i przyczyni się do niezaśmiecania środowiska oraz wzrostu poziomu ponownego wykorzystania tych opakowań. To kwota łatwa do zapamiętania i akceptowana społecznie – mówi Piotr Mazurek. Ekspert dodaje, że przy obecnym wzroście cen i płac 1 zł nie jest sumą zbyt wysoką, która zniechęcałaby ludzi do zakupu napojów . Wskazuje również na jej kolejne zalety. - 1 złoty to kwota prosta w operacjach finansowych i zapisie w materiałach informacyjnych systemu. W placówkach handlowych zarówno wpłata, jak i wypłata kaucji nie będzie wymagała dodatkowego rozmieniania pieniędzy i posiadania dużych ilości bilonu do realizacji operacji związanych z odbiorem kaucji – stwierdza Mazurek. W stanowisku czytamy ponadto, że zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan przedsiębiorcy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, opowiadają się jednak za „kompleksowymi zmianami”, które pozwolą zrealizować wysoko postawione cele selektywnej zbiórki wynikające z dyrektywy SUP (minimum 77% zbiórki opakowań objętych systemem w 2025 roku i minimum 90% w roku 2029).
Prezentowane w ostatnich miesiącach opinie na temat systemu kaucyjnego dotyczą nie tylko wysokości kaucji, ale również opłaty produktowej dla wprowadzających produkty na rynek przedsiębiorców, którzy nie zrealizowali wymaganego poziomu zbiórki. Pisaliśmy w tym kontekście o stanowisku Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste, a także o głosie Fundacji Na Rzecz Odzysku Opakowań Aluminiowych RECAL.
Szymon MajewskiDziennikarz
