Mobilizacja dla nowej mobilności. PSPA publikuje propozycje ws. zrównoważonego transportu

© paul_craft

O projekcie przygotowanym przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych pisaliśmy kilka dni temu przy okazji konsultacji projektu programu priorytetowego „Wsparcie zakupu lub leasingu pojazdów zeroemisyjnych kategorii N2 i N3”. Jak stwierdza organizacja zajmująca się promocją zeroemisyjnej mobilności, Biała księga... stanowi pierwszy tego rodzaju dokument w naszym kraju, a w prace nad jego powstaniem włączyło się 250 partnerów, w tym 10 kancelarii prawnych i firm doradczych, a także producenci pojazdów i komponentów, operatorzy i producenci infrastruktury ładowania, firmy energetyczne, deweloperzy, firmy z sektora bateryjnego czy instytucje finansowe. Propozycje skierowano do minister klimatu i środowiska Pauliny Hennig-Kloski, ministra infrastruktury Dariusza Klimczaka, ministra rozwoju i technologii Krzysztofa Hetmana oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego Dariusza Wieczorka. PSPA przekonuje, że stawką wdrożenia przedstawionych postulatów jest utrzymanie silnej pozycji polskiego sektora motoryzacyjnego, który wytwarza ok. 8% polskiego PKB, zapewniając przy tym ok. 400 tys. miejsc pracy. Transformacji w kierunku zeroemisyjności wymaga zaś unijna polityka klimatyczna oraz podążające za nią tendencje rynkowe. – W obliczu globalnych trendów konieczne jest wprowadzenie przemysłu motoryzacyjnego w Polsce na drogę transformacji w kierunku zeroemisyjnym. W przeciwnym wypadku stracimy historyczną szansę na wzrost innowacyjności całej gospodarki i na umocnienie pozycji polskich firm w globalnym łańcuchu dostaw (…) Od tempa wdrożenia postulatów ujętych w „Białej Księdze” zależy nie tylko tempo dekarbonizacji transportu oraz wzrostu gospodarczego w kolejnych latach, ale również realizacja przez Polskę wymogów wyznaczonych przez unijne regulacje, takie jak np. rozporządzenie AFIR – powiedział dyrektor zarządzający w Stowarzyszeniu, Maciej Mazur.

Czytaj też: Polska może stać się hubem produkcyjnym pojazdów elektrycznych. Czy wykorzysta szansę?

Trzy razy poniżej średniej UE

W przekonaniu PSPA nowa mobilność może stanowić koło zamachowe polskiej gospodarki, która dotrzyma tym samym tempa unijnym dążeniom w kierunku neutralności klimatycznej. Wymaga to jednak nadrobienia zapóźnień i odpowiedniego otoczenia prawnego, którego kształt podpowiada Biała Księga Nowej Mobilności. O rozwojowych zaległościach Polski w obszarze zrównoważonego transportu opowiada członek zarządu PSPA, Aleksander Rajch. Jak mówi, nasz kraj zajmuje jedno z ostatnich miejsc w UE pod względem tempa rozwoju sektora, a wynoszący 4% rynkowy udział tzw. nowych samochodów całkowicie elektrycznych (ang. battery electric vehicle – BEV)  jest ponad trzy razy niższy od unijnej średniej. – Wyraźnie wyższym udziałem BEV dysponuje zdecydowana większość innych krajów regionu CEE, w tym np. Bułgaria (4,8%), Węgry (5,4%), Litwa (7,5%), Łotwa (8,9%), czy Rumunia (10,6%) – wymienia Rajch. Powolne tempo rozwoju ma dotyczyć również infrastruktury ładowania, wskutek czego od 2019 do 2024 r. liczba samochodów całkowicie elektrycznych przypadających na jedną ładowarkę wzrosła z ok. czterech do prawie dziesięciu. „To stawia pod znakiem zapytania możliwość realizacji przez Polskę celów unijnych, w tym obowiązków wynikających z rozporządzenia AFIR, na podstawie którego łączna moc stacji ładowania w naszym kraju powinna wzrosnąć dwukrotnie w zaledwie dwa lata” – pisze PSPA. Biała Księga… ma pomóc przełamać zastany impas, znieść bariery legislacyjne i uwzględnić prawno-rynkowe uwarunkowania branży zrównoważonego transportu.

Od ładowarek po podatki

Propozycje zmian przypisano do 12 obszarów tematycznych, wśród których możemy znaleźć m.in. problematykę infrastruktury ogólnodostępnej oraz budynkowej wraz z badaniami technicznymi stacji ładowania, kwestie podatkowe i taryfowe, zagadnienia związane ze Strefami Czystego Transportu, problematykę transportu ciężkiego, dofinansowujący zakup lub leasing pojazdów elektrycznych program „Mój Elektryk”, wpływ elektromobilności na rozwój gospodarczy oraz pomoc publiczną czy kwestie implementacji unijnej dyrektywy RED II. Przedstawiciele PSPA objaśniają poszczególne punkty. - Ponad 30 postulatów „Białej Księgi” dotyczy publicznej i prywatnej infrastruktury ładowania. Obecnie uruchomienie ładowarek DC w naszym kraju trwa najdłużej w Europie (nawet ponad 2 lata). Dlatego też w „Białej Księdze” znalazł się szereg rozwiązań prowadzących do zdecydowanego usprawnienia procedur przyłączeniowych stacji ogólnodostępnych do sieci elektroenergetycznej. Proponowane przez nas postulaty przewidują w tym obszarze m.in. nowelizację prawa energetycznego, budowlanego czy też ustawy o gospodarce nieruchomościami - tłumaczy dyrektor Centrum Badań i Analiz w organizacji, Jan Wiśniewski. „Prywatne stacje ładowania według propozycji z Białej Księgi… powinny być łatwiejsze do zainstalowania w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych, a nabywcy i użytkownicy pojazdów elektrycznych mieliby zyskać możliwość odliczenia 100% podatku VAT od zakupu i eksploatacji. Z kolei stacje i punkty ładowania cieszyłyby się zwolnieniem z podatku od nieruchomości. Zakup oraz instalacja prywatnej stacji ładowania byłyby odliczane od dochodu przed opodatkowaniem.

Czytaj też: Biznes wchodzi w elektromobilność i inwestuje w sieć punktów ładowania

SCT i ROP dla producentów baterii

Senior New Mobility Manager, Albert Kania wspomina o zachęcaniu samorządów do wdrażania promujących pojazdy zeroemisyjne Stref Czystego Transportu i rozwiązaniach ułatwiających nadzór nad przestrzeganiem ograniczeń. Z kolei postulaty z zakresu nowej mobilności mówią o wprowadzeniu prawnej definicji transportu współdzielonego i przyznaniu w przestrzeni miejskiej preferencji dla pojazdów współdzielonych. Implementacja do krajowego porządku prawnego norm unijnej dyrektywy o źródłach odnawialnych RED II (a także następującej po niej dyrektywy RED III) zakładałaby m.in. wprowadzenie wymogów nt. minimalnego udziału OZE w transporcie. Legislatorzy powinni ponadto podjąć prace nad rozwiązaniami w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producentów baterii oraz umożliwić efektywne zbieranie i przetwarzanie zużytych akumulatorów zgodnie z założeniami unijnego rozporządzenia nr 2023/1542 z 12 lipca 2023 r. Ułatwienia prawne w postaci np. obniżania kosztów nabywania energii zyskaliby również producenci z branży motoryzacyjnej, a testowanie samochodów autonomicznych stałoby się łatwiejsze.

Szymon Majewski
Dziennikarz