SUV-y rosną jak na drożdżach, a przestrzeni ubywa. 4 lutego br. referendum w Paryżu

© kay fochtmann

Jak donosi promująca zrównoważony transport federacja europejskich NGOs⁽¹⁾, w ciągu pięciu lat średnia szerokość wypuszczanych na rynek nowych samochodów wzrosła o 2,5 cm – z 177,8 cm w 2018 r. do 180,3 cm w roku 2023. Ten sam trend na przestrzeni dwóch dekad od 2000 do 2020 roku potwierdzają badania Międzynarodowej Rady ds. Czystego Transportu (ang. International Council on Clean Transportation – ICCT), według których przeciętne auto osobowe w UE w 2001 r. „zamykało się” w 170,5 cm, by 19 lat później urosnąć do 180,2 cm⁽²⁾. Więcej niż 180 cm szerokości dotyczy już około połowy sprzedawanych pojazdów (52% ze 100 najpopularniejszych modeli w 2023 roku), które tym samym przekraczają problematyczną barierę często używanych minimalnych wymiarów miejsca parkingowego (w takich miastach jak m.in. Londyn, Paryż czy Rzym). „Puchnące” wozy zabierają coraz więcej przestrzeni, a parkowanie odbywa się kosztem pieszych i rowerzystów czy pojazdów jadących ulicą. Samochody osobowe zaczynają krok po kroku zbliżać się do obowiązującego w UE od lat dziewięćdziesiątych XX w. limitu 255 cm, który, choć dotyczy wszystkich pojazdów, został wprowadzony przede wszystkim z myślą o autobusach i ciężarówkach.

© Transport&Environment

Czytaj też: Stare-nowe Euro 7. Osiągnięto porozumienie w sprawie przepisów redukujących emisje w transporcie

10 cm więcej – 30% większe ryzyko wypadku

Jakie motoryzacyjne marki przodują w tym wzroście? Transport&Environment wskazuje kilka konkretnych modeli samochodów typu SUV i pick-upów, których szerokość osiąga niemal 200 cm lub je przekracza. To m.in Mercedes Benz GLS liczący 195,6 cm, Porsche Cayenne z 198,3 cm, Volvo EX90 z 196,4 cm, Audi Q8 (199,5 cm), Land Rover Defender (199,6 cm), BMW X5 i BMW X6 liczące sobie po 200,4 cm czy odrobinę szerszy BMW XM (200,5 cm). Jeszcze dalej w tym wyścigu wysuwa się Dodge RAM - najczęściej sprzedawany w Europie pick-up z USA, który ze swoimi 208,5 cm niemal o 30 cm przekracza szerokość standardowego miejsca parkingowego. Najszersze 3% nowo rejestrowanych samochodów w pierwszej połowie 2023 r. przekraczało 192,1 cm. Zwiększają się nie tylko największe SUV-y, ale proporcjonalnie także samochody o mniejszych gabarytach. Za wzrostem szerokości postępuje wzrost wysokości; T&E stwierdza, że dzieje się tak pomimo danych pokazujących iż każde 10 cm przodu pojazdu o 30% zwiększa prawdopodobieństwo śmiertelnego wypadku w zderzeniach z pieszymi i rowerzystami.

Klauzula do dyrektywy

Rosnące zawłaszczanie przestrzeni publicznej przez zajmujące coraz więcej miejsca pojazdy należy zahamować, mówi T&E, i proponuje przegląd obowiązujących regulacji co do rozmiarów samochodów, w którym uwzględni się również kwestie związane z bezpieczeństwem drogowym. – Ogromne SUV-y stanowią zagrożenie dla tkanki miejskiej w naszym otoczeniu. Jeśli nie podejmiemy odpowiednich działań, coraz więcej cennej przestrzeni publicznej będzie odbierane ludziom na rzecz coraz większych samochodów. Nie o taką, czystą i zieloną przyszłość, chodzi naszym obywatelom – mówi dyrektor inicjatywy Clean Cities Campaign, Barbara Stoll. Podobnego zdania jest James Nix, menedżer ds. polityki pojazdowej w Transport&Environment. – Samochody stają się coraz szersze od dziesięcioleci. Będzie się to działo dopóki nie ustanowimy bardziej rygorystycznej granicy. Aktualnie obowiązujące prawo zezwala taką samą szerokość dla samochodów osobowych jak dla ciężarówek. W efekcie na naszych chodnikach parkują wielkie SUV-y i amerykańskie pick-upy, które zagrażają pieszym, rowerzystom oraz wszystkim pozostałym uczestnikom ruchu drogowego – stwierdza.

Jak przekonuje Transport&Environment, Komisja Europejska powinna w pierwszej kolejności podjąć się przeglądu szerokości pojazdów lekkich. Klauzulę przeglądową według T&E należy włączyć do nowej wersji tzw. dyrektywy o wadze i wymiarach (ang. Weight and Dimensions Directive)⁽³⁾ nad którą w 2024 r. będą pracowały Rada UE i Parlament Europejski. Jak zaznacza organizacja, włączenie klauzuli nie jest równoznaczne ze ścisłym wyznaczeniem nowych limitów; jak czytamy, „to raczej zgoda co do tego, że postępujący trend powiększania samochodów wymaga zbadania przez KE w określonych ramach czasowych”.

W lutym referendum nad Sekwaną

Pole do popisu, mówi T&E, mają nie tylko przygotowujące nowe przepisy organy unijne, ale również miejskie władze lokalne. Jest tak, ponieważ to właśnie samorządy decydują o opłatach parkingowych oraz opłatach za przejazd, których wysokość może być uzależniona od wagi i rozmiaru pojazdu. SUV-y i pick-upy da się zatem obciążyć wyższymi kosztami. Jak czytamy, tego rodzaju regulacje wprowadzono już w kilku europejskich miastach. 4 lutego br. referendum w sprawie potrojenia opłat parkingowych dla SUV-ów ma się odbyć w Paryżu. Koordynatorka Clean Cities Campaign w Polsce, Nina Bąk, mówi o wysokim poparciu społecznym dla potencjalnych zmian, które mogą odegrać rolę precedensu i wskazówki dla kolejnych europejskich ośrodków. – Ostatnie badanie przeprowadzone przez Clean Cities Campaign wykazało, że około dwie trzecie Paryżan jest za wyższymi opłatami parkingowymi dla dużych, ciężkich i zanieczyszczających pojazdów. 4 lutego mieszkańcy Paryża mają unikalną okazję, by powiedzieć NIE tym zanieczyszczającym i niebezpiecznym gigantom opanowującym nasze ulice – stwierdza.

Według Szymona Żuławińskiego z Fundacji Promocji Pojazdów Elektrycznych podwyższenie opłat za parkowanie dla największych pojazdów może stanowić formę redystrybucji i bardziej równomiernego rozłożenia ciężarów w działaniach na rzecz ochrony środowiska. – Badania wykazują, że to właśnie najbogatsi zazwyczaj decydują się na zakup SUV-ów. Wspólnie żyjemy na tej samej planecie, co sprawia, że dbałość o środowisko dotyczy nas wszystkich. Dlatego osoby zamożne również powinny zająć się odpowiedzialnością za ochronę klimatu – mówi Żuławiński. O środowiskowym wymiarze zwiększania rozmiarów pojazdów osobowych – trendu, który wymaga zarówno wyższych nakładów materiałowych, jak i wyższego zużycia energii – wspomina także ekspertka Koalicji Klimatycznej oraz Polskiego Klubu Ekologicznego Okręg Mazowiecki, Urszula Stefanowicz. - Takie stałe zwiększanie rozmiarów i masy samochodów osobowych nie ma dobrego uzasadnienia. Niezależnie od typu napędu do ich produkcji zużywanych jest więcej cennych surowców i potrzebne jest więcej energii, by je napędzać. To nieefektywne i niekorzystne dla środowiska. Producenci korzystają z braku ograniczeń, bo większe auta mogą sprzedawać drożej – stwierdza ekspertka.

Szymon Majewski
Dziennikarz