Efektywność energetyczna w małych i średnich firmach. Są środki, ale i bariery

© STORYTELLER

Ogłoszony 7 lutego br. program The EENergy jest skierowany do małych i średnich firm zainteresowanych wzmocnieniem własnej efektywności energetycznej. Jak informuje EEN, na pomoc finansową dla biznesu w ciągu dwóch lat zostanie przeznaczone 9 mln euro, które w formie grantów trafią do ponad 900 podmiotów. Warunkiem otrzymania dotacji o maksymalnej wysokości 10 tys. euro jest przygotowanie planu działań prowadzących do poprawienia efektywności energetycznej o co najmniej 5%. Plany zostaną opracowane wspólnie z doradcami Enterprise Europe Network, którzy uwzględnią specyficzny charakter i potrzeby danej firmy. Informacje o planowanych postępach pod względem efektywności, a także zakładanych możliwościach ich finansowania muszą znaleźć się we wniosku aplikacyjnym. Usługi doradcze i pomoc ekspertów EEN we wdrażaniu planu zostaną zaoferowane także tym firmom, które nie uzyskają środków finansowych; w przedstawionym komunikacie czytamy o co najmniej 1800 podmiotach, które będą mogły z tego skorzystać. Uczestnicy otrzymają również anonimowe raporty omawiające ich wyniki w porównaniu do rezultatów pozostałych.

Zgodnie z informacjami przedstawionymi na stronie internetowej programu⁽¹⁾, nabór trwa od 2 lutego do 15 kwietnia, a jego ostateczne wyniki zostaną przedstawione 30 maja br. Wnioski należy składać za pośrednictwem lokalnych punktów kontaktowych EEN⁽²⁾. Jak zauważyła koordynatorka projektu, Hanne Bregendahl Pihl, małe i średnie przedsiębiorstwa często snują wielkie plany, mają jednak ograniczone możliwości finansowe. Zaanonsowany projekt ma zaradzić tej barierze. –The EENergy zapewnia firmom dość unikatową możliwość aplikowania o finansowe wsparcie podniesienia poziomu efektywności energetycznej przy równoczesnym wsparciu naszych doradców ds. zrównoważonego rozwoju, którzy będą pracować nad szansami przedstawionymi w planie. Dzięki temu uczestnicy będą mogli zwiększyć swoją efektywność niezależnie od tego czy otrzymają grant – powiedziała koordynatorka.

Czytaj też: ARiMR dofinansuje inwestycje w OZE i efektywność energetyczną. Nabory do 23 lutego br.

Nie tylko oszczędności

Czy sektor MŚP dostrzega wagę kwestii związanych z efektywnością energetyczną i podejmuje działania w kierunku jej wzmocnienia? Rozmawiamy o tym z ekspertką Krajowej Agencji Poszanowania Energii, Martą Mazurkiewicz. W ocenie naszej rozmówczyni pod względem popularyzacji zagadnienia oraz zwiększania świadomości na jego temat pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. – Większość małych i średnich przedsiębiorstw nie zdaje sobie sprawy, że poprawienie wskaźników efektywności energetycznej miałoby nie tylko korzystny wpływ na środowisko, ale także, co z biznesowej perspektywy siłą rzeczy jest najważniejsze, może realnie obniżyć koszty prowadzenia działalności. Tymczasem odpowiednio podjęte działania mogą zaowocować odczuwalnymi oszczędnościami, a także innymi korzyściami pozaenergetycznymi w postaci wyższej wydajności czy lepszej organizacji procesów produkcyjnych – mówi Mazurkiewicz. Jak dodaje, punktem wyjścia do wdrażania środków podnoszących efektywność energetyczną jest audyt energetyczny, który, według ekspertki, biznes powinien traktować jako inwestycję.

Trzy główne obszary, które firmy powinny wziąć pod uwagę przy prowadzeniu audytu i projektowaniu środków podnoszących efektywność, kontynuuje specjalistka, to budynki, linie produkcyjne i transport. – Jeżeli przedsiębiorstwo jest właścicielem użytkowanego budynku lub budynków, warto zdecydować się na termomodernizację, wymianę oświetlenia na LED, unowocześnienie systemu ogrzewania, wentylacji i chłodzenia. Co do linii produkcyjnej, starsze urządzenia można zastępować bardziej nowoczesnymi i energooszczędnymi, które cechują się również mniejszą awaryjnością i lepszym monitoringiem zarówno procesu produkcyjnego, jak i zużycia energii. Takie walory przekładają się na wydajność i w końcu lepsze wyniki biznesowe. Zmodernizowana powinna zostać również firmowa flota pojazdów, prowadzonych przez kierowców, którzy odbyli szkolenia z tzw. eko-jazdy – wymienia Marta Mazurkiewicz. Zachowania pracowników, np. przy obsłudze maszyn i urządzeń elektronicznych, mogą stanowić istotny czynnik wpływający na efektywność, nasza rozmówczyni rekomenduje więc skierowanie do firmowych kadr odpowiednich działań edukacyjnych.

Regulacje też dla części mniejszych

Efektywność energetyczna w sektorze może zyskiwać na znaczeniu także z uwagi na kwestię utrzymania rynkowych przewag konkurencyjnych w „zazieleniających się” łańcuchach dostaw, w których coraz bardziej liczą się zagadnienia z obszaru ESG. - Firmy z sektora MŚP są już dziś pytane o wielkość śladu węglowego organizacji lub produktu. Z uwagi na uczestnictwo w łańcuchu dostaw dużych przedsiębiorstw, stają się automatycznie uczestnikami całej machiny związanej z raportowaniem zrównoważonego rozwoju - mówi Marta Mazurkiewicz i dodaje, że firmy mogą również odczuć konsekwencje przyjętej w ubiegłym roku rewizji unijnej dyrektywy EED. Na mocy nowej regulacji wykonywanie audytów energetycznych stanie się obowiązkowe od pewnego poziomu zużycia energii. – Może się więc okazać, że mniej efektywne małe i średnie przedsiębiorstwa zostaną objęte tym wymogiem. Dyrektywa czeka jeszcze na transponowanie jej przepisów do prawa krajowego – zaznacza ekspertka. Spytana o optymalne formy publicznego wsparcia i potencjał tkwiący w środkach takich jak program EEN, Mazurkiewicz wskazuje na potrzebę tworzenia kompleksowych projektów możliwie wszechstronnie podchodzących do zagadnienia efektywności energetycznej. – W tej chwili te inicjatywy są nieco rozdrobnione i odpowiadają tylko na pewne wycinkowe potrzeby. Przedsiębiorcy osobno poszukują finansowania termomodernizacji, a osobno np. zmian w procesach produkcyjnych – tymczasem warto potraktować to całościowo. Kluczową sprawą są również usługi doradcze, ponieważ dzisiaj koszty audytu okazują się często dużą barierą – podsumowuje przedstawicielka Krajowej Agencji Poszanowania Energii.

Czytaj też: W Czystym Powietrzu pojawią się obowiązkowe audyty energetyczne. Szczegóły „pakietu termo”

Zwalczyć wampiry energetyczne

Poza dyrektywą o efektywności energetycznej, w najbliższych latach czeka nas również wejście w życie dwóch innych europejskich regulacji – zmierzającej do zeroemisyjności w sektorze budownictwa tzw. dyrektywy budynkowej oraz obciążającego opłatami za spalanie paliw kopalnych transport oraz budownictwu systemu ETS 2. Jak mówi nam ekspertka Polskiej Zielonej Sieci i ruchu „Więcej niż energia”, Joanna Krawczyk, w obliczu nadchodzących wymogów małe i średnie firmy tym bardziej powinny zmobilizować się do zmian. – Jedną z rzeczy, które najbardziej pochłaniają energię, jest oświetlenie. Firmy usługowe mogą mu się dokładnie przyjrzeć. Warto sprawdzać, czy lokal z którego się korzysta, jest dobrze ocieplony, jak działa w nim wentylacja i czy występuje odzysk ciepła. Brak odpowiedniej wentylacji powoduje duże, a równocześnie możliwe do uniknięcia straty energii – tłumaczy Krawczyk. Jak dodaje, biznes musi podejmować starania nawet pomimo związanych z tym problemów; poziom efektywności energetycznej długoterminowo istotnie określa kondycję i warunki powodzenia firmy. – Kompleksowa termomodernizacja budynku zajmowanego przez niewielką firmę oznacza nie tylko wydatki, ale również przestój w pracy, czy konieczność zapewnienia alternatywnego miejsca; często wiąże się ze zdjęciem dachu i położeniem nowej izolacji oraz nakrycia. To wszystko zajmuje czas i sprawia trudności, ale na dłuższą metę prowadzenie firmy w starym, niedocieplonym budynku – tzw. wampirze energetycznym - jest zupełnie nieopłacalne i sprowadza się do zarabiania na rachunki. Już z tego powodu efektywność energetyczna powinna być dla firm jednym z kluczowych zagadnień - wskazuje nasza rozmówczyni.

Czytaj też: Wyzwania mieszkalnictwa a neutralność klimatyczna. Raport Polskiej Zielonej Sieci

Szymon Majewski
Dziennikarz