KE pracuje nad zmianami dla handlu detalicznego. Kładzie nacisk na zieloną transformację

KE pracuje nad zmianami dla handlu detalicznego. Kładzie nacisk na zieloną transformację
© Krzysztof

Produkty z wysokim śladem środowiskowym na cenzurowanym? Ten kierunek od lat widać w europejskiej legislacji. Pisaliśmy o tym choćby w roku 2019 w odniesieniu do dyrektywy RED II). Przykład najnowszych zmian to rozporządzenie dotyczące ekoprojektu, mające wprowadzić m.in. cyfrowy paszport produktu. Zmiany dotyczyły dotąd głównie producentów. Komisja Europejska (KE) chce jednak wziąć konsumpcję w dwa ognie.

Pod koniec lipca KE opublikowała dokument roboczy w obszarze handlu detalicznego⁽¹⁾. Wskazuje na potrzebę zmian w zakresie cyfryzacji, zasobów ludzkich oraz transformacji ekologicznej tej części gospodarki. A część to niebagatelna. Jak podaje KE w dokumencie, handel detaliczny to największy wśród 14 unijnych „ekosystemów” przemysłowych pod kątem liczby firm (5,5 mln), pracowników (30 mln) i wkładu w tzw. wartość dodaną unijnej gospodarki (11,5%). Ponadto, „służy codziennie prawie 450 milionom konsumentów w UE, którzy wydają 1/3 domowego budżetu na zakupy”.

Czytaj też: Zasada 5R

- System potrzebuje dobrze funkcjonującego rynku jednolitego i korzystnego otoczenia biznesowego. Potrzebuje też znacznych inwestycji finansowych w infrastrukturę, technologie i umiejętności. Szacunki pokazują, że sektor detaliczny musi zainwestować od 0,8% do 1,6% swoich całkowitych przychodów do 2030 r., aby dokonać transformacji – wskazuje KE. Największa część inwestycji miałaby być przeznaczona na transformację ekologiczną (0,3-0,9% przychodu). Dalej na liście priorytetów stoi transformacja cyfrowa (0,4-0,6%) i umiejętności (0,1%). Ogółem, KE szacuje, że do 2030 r. we wszystkich tych trzech obszarach potrzeby inwestycyjne mogą wynieść od 155-230 mld euro.

Czytaj też: Czy era jednorazowego plastiku się skończy? Butelkomaty mogą pomóc

Wskaźniki zielonej transformacji dla handlu detalicznego

Tzw. retail (tj. handel detaliczny) miałby zostać objęty monitoringiem w kwestiach środowiskowych. Jak będą wyglądać wskaźniki postępu handlu detalicznego i hurtowni w kierunku zielonej transformacji? KE pisze, że mogłyby obejmować emisje gazów cieplarnianych, wytwarzanie odpadów, poziom wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych oraz prywatne inwestycje w rozwiązania w duchu gospodarki o obiegu zamkniętym (ang. circular solutions). Do tego, pod lupą miałoby być wdrażanie nowych technologii oraz zatrudnianie wykwalifikowanych pracowników.

Dla kontekstu, kilka statystyk z dokumentu. Jak czytamy, europejscy sprzedawcy detaliczni i hurtowi, wraz z ich łańcuchami wartości odpowiadają za ok. 40% emisji wszystkich gazów cieplarnianych w UE. Z tej ilości, mniej niż 5% to bezpośredni wynik działalności detalicznej (zakres 1 i 2 emisji). Większość emisji pochodzi z flot transportowych, urządzeń chłodniczych czy energii elektrycznej. Jako, że 95% emisji wytwarzają inne podmioty w łańcuchu dostaw, jak producenci żywności, wytwórcy, ale także konsumenci (emisje z zakresu 3), KE podkreśla, że współpraca między podmiotami jest kluczem do sukcesu zielonej transformacji w tym „ekosystemie”.

- Efektywność środowiskowa tysięcy sklepów i magazynów hurtowych ma zasadnicze znaczenie dla zielonej transformacji – podkreśla Komisja. Potencjał dostrzega m.in. w zakresie zwiększania efektywności energetycznej i udziału energii odnawialnej. Wylicza lepszej klasy urządzenia chłodzące i grzewcze, okna z podwójnymi szybami, montaż paneli słonecznych na dachach czy pomp ciepła wykorzystujących powierzchnie pod parkingami. KE sugeruje również, że sklepy stacjonarne mogą działać jako swoiste centra obiegu zamkniętego. Chodzi o oferowanie konsumentom usług, takich jak naprawy, renowacje, zbiórka zużytych produktów, możliwość ponownego wykorzystania i recyklingu opakowań, leasing lub wynajem produktów itp.

Dokument nie omija roli handlu detalicznego w „ekologicznym transporcie towarów”. Sugerowane tutaj działania to wymiana floty, efektywne systemy dostawy „na ostatniej mili”, optymalizacja szlaków i częstotliwości oraz inwestycje w efektywne paliwa alternatywne i stosowną infrastrukturę, zwłaszcza w transporcie ciężkim (jako przykład podano wodór).

Nie zabrakło też odniesienia do potencjalnej roli edukacyjnej handlu detalicznego. KE przytacza badania Boston Consulting Group (BCG), wskazujące, że mimo iż 80% konsumentów podkreśla troskę o zrównoważony rozwój, mniej niż 7% chce dopłacać za zrównoważone produkty czy usługi. McKinsey ocenia tę gotowość jeszcze niżej, na 2% (tu badanie dotyczyło produktów spożywczych). - Należy jednak uświadomić konsumentom, że unikanie marnotrawstwa (zwłaszcza w przypadku żywności i tekstyliów) może przynieść znaczne korzyści. Może to przełożyć się na niższe koszty dla konsumentów i mniejszy ślad środowiskowy - podnosi KE w dokumencie.

Wszyscy zaproszeni do konsultacji

Konsultacje trwają do 26 września br. (link w przypisie⁽²⁾). Są otwarte dla szerokiego grona - przedstawicieli tak handlu detalicznego oraz firm związanych z łańcuchem dostaw, jak i administracji państwowej, stowarzyszeń biznesowych, organizacji społecznych, świata nauki czy konsumentów. Wyniki posłużą przygotowaniu ścieżek rozwoju dla handlu detalicznego w Europie. Ich przyjęcie jest planowane na początek 2024 r.

Czytaj też: Po Fitfor55 nadchodzi nowy pakiet. KE uzupełnia kolejny filar Zielonego Ładu

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog