© pabisiak
Cztery projekty programów priorytetowych przygotowane przez NFOŚiGW mają zostać sfinansowane ze środków Funduszu Modernizacyjnego przewidzianego na lata 2021-2030 unijnego instrumentu wsparcia realizacji celów energetycznych oraz klimatycznych i finansującego inwestycje w odnawialne źródła energii, efektywność energetyczną, modernizację sieci czy wsparcie transformacji w regionach węglowych. Środki Funduszu (którego polskim operatorem jest właśnie NFOŚiGW) pochodzą ze sprzedaży 4,5% ogólnej puli uprawnień do emisji CO2 w ramach systemu EU ETS. Każdy z przedstawionych projektów poddano konsultacjom, które niedawno się zakończyły lub niebawem się zakończą. W lutym br. albo w kolejnym cyklu wypłat NFOŚiGW przedłoży projekty do akceptacji Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Komisji Europejskiej. Omawiane inicjatywy dotyczą wsparcia dla zakupu lub leasingu pojazdów zeroemisyjnych, budowy lub rozbudowy ogólnodostępnych stacji ładowania dla transportu ciężkiego, rozwoju prosumenckiej energetyki wiatrowej oraz kontynuacji programu „Energia dla wsi”.
Wsparcie zakupu lub leasingu pojazdów zeroemisyjnych kategorii N2 i N3
O projekcie programu wsparcia nabywania i użytkowania zeroemisyjnych pojazdów pisaliśmy niedługo po ogłoszeniu obejmujących go konsultacji. Zgodnie z założeniami, przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z budżetu w wysokości 1 mld zł, a konkretna suma będzie zależała od rodzaju podmiotu, kategorii pojazdu oraz limitów dopuszczalnej pomocy publicznej. Małe firmy będą mogły otrzymać do 60% finansowania kosztów kwalifikowalnych, średnie – do 50%, a duże – do 30%. 400 tys. zł maksymalnego dofinansowania przeznaczono dla pojazdów kategorii N2 (o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 do 12 t), natomiast do 750 tys. zł dla pojazdów kategorii N3 (o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 12 t). Realizację programu zaplanowano na lata 2024-2029, przy czym umowy mają być zawierane do końca 2028 r., a wydatkowanie środków – do połowy roku 2029. Projekt programu pozytywnie oceniło zajmujące się promocją zrównoważonej mobilności Polskie Stowarzyszenie Paliw alternatywnych. Dyrektor Centrum Badań i Analiz Stowarzyszenia, Jan Wiśniewski, uznał, że oferowane wsparcie ma szansę stać się bodźcem niezbędnym do „rozruszania” polskiego rynku zeroemisyjnego transportu na wzór instrumentów pomocy stosowanych już w innych państwach. Konsultacje projekty trwały od 26 stycznia do 5 lutego br.
Wsparcie budowy i/lub rozbudowy ogólnodostępnych stacji ładowania dla transportu ciężkiego
Od 31 stycznia do 7 lutego br. trwają konsultacje kolejnego z czterech projektów programów priorytetowych NFOŚiGW, poświęconego wsparciu ogólnodostępnych stacji ładowania dla transportu ciężkiego. Celem programu, który obejmie przedsięwzięcia zgodne z sześcioma celami środowiskowymi Taksonomii UE, jest poprawa jakości powietrza, a wskaźnikiem jego osiągnięcia będzie, jak czytamy w opisie, „liczba wybudowanych lub rozbudowanych ogólnodostępnych stacji ładowania prądem stałym o mocy nie mniejszej niż 350 kW”. Budżet całości wyniesie 2 mld zł, a realizacja potrwa od 2024 do 2029 r. z podpisywaniem umów do 30 czerwca i wydatkowaniem środków do 31 grudnia 2029 r. 80% budżetu sfinansuje budowę lub rozbudowę ładowarek przy sieci TEN-T, natomiast 20% budowę lub rozbudowę stacji na obszarach centrów logistycznych lub terminali intermodalnych.
Podobnie jak w przypadku programu wspierającego zakup i leasing pojazdów, założenia projektu zostały przychylnie skomentowane przez ekspertów Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych. Skalę dofinansowania docenia koordynator Komitetu PSPA ds. logistyki i transportu, Piotr Ziółkowski. - Wsparcie będzie udzielane w formie dotacji do budowy lub rozbudowy stacji ładowania (również do rat kapitałowych w przypadku leasingu finansowego). Maksymalna wysokość dotacji wyniesie do 100% kosztów kwalifikowanych. To bardzo dobra wiadomość, gdyż inwestycje w infrastrukturę ładowania dla elektrycznych samochodów ciężkich są liczone w setkach tysięcy, a często (w przypadku hubów) milionach złotych. – mówi. Komentując oba projekty dotyczące zrównoważonej mobilności, Jan Wiśniewski nazwał je „absolutnie niezbędnym krokiem na drodze do rozpoczęcia elektryfikacji transportu ciężkiego w Polsce”. - Dotacje do infrastruktury ładowania dla eHDV (wraz z ogłoszonymi wcześniej subsydiami do elektrycznych ciężarówek) mogą przenieść Polskę do grona państw, które w kolejnych miesiącach i latach będą wyznaczać w Europie kierunek rozwoju zeroemisyjnego transportu ciężkiego. PSPA zabiegało o wprowadzenie wsparcia elektryfikacji tego sektora od wielu miesięcy. Dziś wiemy, że propozycja wsparcia jest kierunkowo bardzo dobra. Założenia programu oceniamy pozytywnie, będą one przedmiotem dogłębnych analiz. Za ten długo oczekiwany ruch nie tylko musimy, ale wręcz chcemy pochwalić administrację publiczną – dodał dyrektor zarządzający PSPA, Maciej Mazur.
Czytaj też: Mobilizacja dla nowej mobilności. PSPA publikuje propozycje ws. zrównoważonego transportu
Moja elektrownia wiatrowa
Trzeci z planowanych programów NFOŚiGW, poddany konsultacjom trwającym od 29 stycznia do 5 lutego br., jest skierowany do osób fizycznych, które chciałyby zakupić i zamontować nowe przydomowe elektrownie wiatrowe. Na wsparcie wiatrowej energetyki prosumenckiej Fundusz zamierza przeznaczyć 400 mln zł. Na jedną współfinansowaną instalację wiatrową przypadnie do 50% kosztów i równocześnie nie więcej niż 30 tys. zł oraz do 50% i nie więcej niż 17 tys. zł na jeden magazyn energii elektrycznej. Współfinansowane urządzenia muszą być wyprodukowane w ciągu maksymalnie 24 miesięcy przed instalacją, a przydomowe elektrownie nie mogą być wyższe niż 30 m. W opisie programu czytamy również o wymogu zgodności z programami ochrony powietrza, w tym unijnej dyrektywy nr 2008/50 ws. jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy. Wskazano także limit łącznej mocy instalacji, która nie może przekraczać 50 KW.
Czytaj też: Kiedy zawieje dobry wiatr dla przydomowych siłowni wiatrowych?
Jak mówi zapytany przez nas o opinię Piotr Czopek z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, popularność wiatrowej energetyki prosumenckiej jest nieporównywalnie mniejsza niż słonecznej, program może więc spotkać się z dość niskim zainteresowaniem. – Mikroinstalacji wiatrowych poniżej 50 KW jest około 100, tymczasem mikroinstalacji fotowoltaicznych – 1 mln 300 tys. Różnica jest dosyć istotna, co wynika m.in. z tego, że fotowoltaika jest bardziej przystępnym rozwiązaniem z punktu widzenia łatwości montażu. Niewielki popyt skutkuje również ograniczoną produkcją tego typu niewielkich turbin – tłumaczy ekspert. Jak dodaje, wiatraki o mocy ok. 20 KW mogłyby jednak znaleźć zastosowanie w gospodarstwach rolnych z większym zapotrzebowaniem na energię. Spytany o ewentualny potencjał przełamywania uprzedzeń wobec energetyki wiatrowej, który może tkwić w rozwiązaniach prosumenckich, Czopek wspomina o skuteczniejszej w swoim przekonaniu, popieranej przez PSEW zasadzie obowiązkowego udostępniania przez inwestorów 10% mocy mieszkańcom gminy, w których znajduje się instalacja. – Z punktu widzenia społecznego oswajania wiatraków, ten zapis ustawy odległościowej będzie najbardziej korzystny. Energetyka wiatrowa jest elementem energetyki rozproszonej – powinna więc być przynajmniej w części konsumowana lokalnie – podsumowuje nasz rozmówca.
Energia dla wsi
Czwarty z przedstawionych projektów stanowi kontynuację już istniejącego programu. Drugie konsultacje potrwały od 18 stycznia do 1 lutego br. Program ma na celu wzrost wykorzystania OZE na terenach gmin wiejskich oraz wiejsko-miejskich, a jego budżet, zgodnie z projektem, zwiększy się do 3 mld zł. 2 mld zł z tej sumy obejmą bezzwrotne formy dofinansowania, natomiast 1 mld zł – zwrotne. Czas realizacji przypada na lata 2022-2030, z czego podpisywania umów potrwa do końca roku 2028, a wydatkowanie środków do końca roku 2030. Dofinansowanie może dotyczyć instalacji fotowoltaicznej, turbiny wiatrowej, biogazowni czy elektrowni wodnej, a beneficjentami będą spółdzielnie energetyczne lub jej członkowie, a także rolnicy. W zakres wspieranych inwestycji wchodzą również magazyny energii. Jak przypomina NFOŚiGW, „intensywność dofinansowania uzależniona będzie m.in. od rodzaju podmiotu ubiegającego się o wsparcie, rodzaju instalacji OZE i jej mocy”.
Szymon MajewskiDziennikarz
